Vanuit verschillende bronnen blijkt dat hypnose overal ter wereld in de oude culturen werd toegepast. In Mesopotamië, meer dan 6000 jaar geleden, werkten de Soemerianen met spraaktherapie. Een spijkerschrift beschrijft genezingen door middel van een gewijzigde staat van bewustzijn. Andere bronnen melden hoe Ramses II (1300 v.Chr. – 1213 v. Chr.) hypnose gebruikte om zijn leger te motiveren. In de derde eeuw waren in Egypte de “slaap tempels” bekend vanwege mysterieuze genezingen. In India beschrijft het Sanskriet boek “The law of manu” drie niveaus van hypnose: “sleep waking”, “dream sleep” en “ecstasy sleep”.
De wereldberoemde Griekse filosoof Socrates (469 v. Chr. – 399 v. Chr.) gebruikte zelf-hypnose. Hij was gefascineerd van de manier waarop hij zijn innerlijke psyché kon contempleren als hij in trance was. Hij kon urenlang in trance blijven. Socrate levert daarmee een van de eerste voorbeelden van meditatieve trance in Europa. Hij was een meester in fysieke en emotionele zelfcontrole en op deze wijze een voorbeeld voor zijn tijdgenoten.
De tekst van “Poimandres” van de Egyptische filosoof Hermer Trismegistus gebruikt de taal van de platonische filosofie afkomstig van Socrates. Hermes beschrijft zijn ervaring tijdens de trance:
“For the sleep of the body, became the awakening of the mind, the closing of the eyes became true vision, my silence became pregnant with the Supreme Good, and the utterance of the Word became the generation of riches.”
In dit citaat is de beschrijving van een klassieke hypnotische-meditatie opgenomen: “The sleep of the body became the awakening of the mind.” Nadat hij zijn ogen dicht doet en in stilte blijft, neemt zijn zintuigelijke waarneming af en zijn mind betreedt een gebied verlicht met visie, waarin communicatie geschiedt via een taal die afkomstig is uit onbekende bron. Dit is het moment waarin hij contact zijn hogere zelf ervaart. Deze beschrijving komt overeen met de ervaring van Socrates, die zei dat het doel van meditatie en filosofie het ervaren is van je hogere zelf.
Terwijl er hedendaags ook benaderingen van hypnose zijn die de gelijkenis met slaap ontkennen, blijft dit in de klassieke hypnose een opvallend kenmerk. Dit blijkt uit de pogingen die door de jaren heen gedaan zijn om hypnose te definiëren: Marquis De Puysegur (1751 – 1825) beschrijft hypnose als een ‘artificial somnambulism’, Josepf P.F. Deleuze (1753 – 1835) omschrijft het als ‘lucid sleep’ en de Schotse chirurg James Braid (1796 – 1860) noemt het ‘nervous sleep’ als zijnde de slaap van het zenuwstelsel. Deze beschrijvingen komen overeen met de ervaringen van Socrates en Hermes waarbij ‘the sleep of the body’ de essentiële voorwaarde is voor ‘the awakening of the mind’.
Hoewel er weinig bekend is over hun beoefening van hypnose, hebben de oude filosofen hun ervaringen over hun trance in hun theoretische geschriften beschreven. Willen we een authentieke theorie over hypnose ontwikkelen, dan is het van groot belang om hun werk en ervaring te bestuderen.
Referenties:
Donald Robertson – Meditation and Mindfulness. Philosophy, 2003
Wikipedia – Histoire de l’hypnose