Een Edison kan het
Skinner constateert dat het tot nu toe onmogelijk is om de menselijke ziel te synchroniseren met staal, ijzer en rubber zodat onze onderbewuste zintuigen kunnen voorkomen dat een auto of locomotief slapend bestuurd wordt. Toch, fantasievol als het klinkt, denk ik dat het binnen het bereik van een Edison ligt om door de polsslag te meten, de bloeddruk te registreren of de spierreflex te controleren te voorkomen dat de slaap bezit neemt van het lichaam.
Dat kan door de metingen van deze onwillekeurige lichamelijke reacties te benutten door met een delicaat afgestemd apparaat een alarm te laten klinken om de bestuurder te wekken of eigenlijk om de rit van een slaap-gestuurde auto of locomotief te beëindigen.
Ongetwijfeld zijn er momenten waarop de automobilist of machinist de controle neemt terwijl hij fysiek moe is of onder emotionele stress staat. Verstrooidheid en zorgen dragen ook bij aan een verkeerde inschatting en onbezonnen actie. Maar als we het onderscheid duidelijk genoeg kunnen maken er is stof tot nadenken over het ontstaan van plotselinge slaapstoornis op momenten waarop het slachtoffer gezond is, normale gewoonten heeft maar vatbaar is voor afleiding en zijn coördinerende vermogens verliest.
Het principe is niet nieuw voor de wetenschap weet Skinner. Vroege autoriteiten leerden dat door gestaag staren naar een willekeurig object iemand zichzelf kan hypnotiseren zonder het te weten. Hij noemt het paradoxaal dat de passieve symptomen juist lijken voor te komen bij bestuurders met veel ervaring. Zij zijn ongevoelig geworden voor opwinding en zijn vertrouwd met lange wegen en rechte stukken. Het nieuwe is er voor hen af waardoor hun rijden routinematig of tweede natuur wordt. Daarmee ontwapenen zij hun zintuigen die hen juist alert moeten houden.
De door Hellpach genoemde rustgevende kleuren groen en blauw zoals in weiden en bos langs de weg en Kircher’s witte strepen zoals op het zwarte asfalt vormen ook nu nog het decor van gevaarlijke situaties. De door Skinner gefantaseerde oplossing kwam er niet. Toch lijkt die nu binnen handbereik. Er zijn verschillende polsbanden beschikbaar die nauwkeurig hartslag, bloeddruk, slaap c.q. hersengolven enz. meten. Daarmee zijn de door Skinner genoemde onwillekeurige reacties beschikbaar. Met een app op de telefoon van de bestuurder zou het mogelijk moeten zijn op de juiste momenten de suffende automobilist te waarschuwen voor een naderende snelweghypnose en op te roepen tot alertheid.
Literatuur
- Braid, J., Braid on Hypnotism. The beginnings of Modern Hypnosis, The Julian Press, New York, 1960, 1st ed.
- Czermak, J. N., Nachweis echter hypnotischer Erscheinungen bei Thiere. In Sltzung ber. d. Akad d. Wiss in Wein, Bd. LXVI Abt. 3, 1872.
- Hellpach, W. Geopsyche. Die Menschenseele unter dem Einfluss von Wetter und Kima, Boden und Landschaft, Ferdinand Enke Verlag Stuttgart 1977, 8e
- Kircher, Athanasius, Ars Magna Lucis et umbrae in mundo; Sumptibus Hermanni Scheus, ex typographia Ludovici Grignani, Rome, 1645–1646, 1st ed.
- Skinner, Daniel O., Hypnotic theory of motor car mishaps, New York Herald, 30-1-1921.
- Stuyver, Clara, Psychologie en symboliek van Ibsens ouderdomsdrama’s
De vrouw van de zee, Hedda Gabler, Bouwmeester Solness, Kleine Eyolf, John Gabriel Borkman, Als wij dooden ontwaken; Proefschrift, Noord-Hollandsche Uitgeversmaatschappij, Amsterdam, 1942
©2020, Johan Eland
Geïnteresseerd geworden in hypnose? Om meer te weten te komen over hypnose vanuit algemene belangstelling of het volgen van een opleiding, meld je dan aan voor een gratis webinar, informatieochtend of instapcursus hypnose.