Nederlandse vlag

Vlucht in gezondheid

CDA-kamerlid Sybrand van Haersma Buma wil de vaderlandsliefde in Nederland aanwakkeren. Hij vindt het een daad van patriottisme om het Wilhelmus staand mee te zingen. Dat moet iedereen kunnen want dat hoort gewoon zo, vindt Buma.
Dat ‘gewoon‘ is een beetje bedenkelijk. Er is natuurlijk niks tegen om trots te zijn op je omgeving en mensen om je heen waar je blij mee bent maar ‘gewoon’ klinkt een beetje alsof het aangeboren moet zijn. Een gebrek daaraan is dan een ziekte die behandeling behoeft.

Dat zagen we in het verleden vaker. Mensen met een vermeend gebrek aan patriottisme of met een afwijkend soort vaderlandsliefde genezen valt niet mee. Maar gelukkig hebben we suggestie en hypnose in de gereedschapskist.
In de eerste wereldoorlog pasten in Duitsland onder meer dr. Max Nonne en zijn geestverwant psychiater Fritz Kaufmann de zg Kaufmann-Kur toe op angstige, getraumatiseerde soldaten. Die moesten terug de loopgraven in om hun patriottisme te tonen en Nonne en Kaufmann hielpen hen daarbij met hypnose, strenge suggesties zoals dwangexercities en stroomstoten. De pijn moest hen doen ‘vluchten in gezondheid’. Om het aantal successen zo hoog mogelijk te maken kregen de genezen jongens eerst nog een poosje arbeidstherapie in de munitiefabrieken.

In Engeland hielpen ze eveneens graag shellshockpatiënten met gecommandeerde suggesties in hypnose weer naar het slagveld zodat ook die jongens hun vaderlandsliefde konden bewijzen. Voordat Engeland zich in de strijd stortte was er veel discussie of dat nou wel zo verstandig was. De lagerhuisleden Phillip Snowden (1864-1937) en Ramsay MacDonald (1866-1937) vonden van niet.

Snowden was een sociaal-democraat die onder meer lid was van de Liga voor Vrouwenkiesrecht en de Geheelonthoudersbond. Vanaf het begin van de eerste wereldoorlog pleitte hij voor een pacifistische opstelling.

In dezelfde tijd zat Labouraanhanger Ramsay MacDonald in het Britse Lagerhuis. Hij verzette zich aanvankelijk tegen Britse deelname aan de oorlog. MacDonald stond bekend als een begenadigd spreker. Volgens tijdgenoten bezat hij de gave zijn toehoorders te hypnotiseren tijdens zijn toespraken. Wie dat zelf wil horen bekijkt de video.

Maar ook deze pacifisten werden bedreigd met genezing. In The Morning Post pleitte een hypnotiserende arts voor behandeling met suggesties van ‘ieder die leed aan acuut pacifisme’. Hij noemde dat in zijn artikel een ziekte die de psychiaters kennen als een mental inversion’. Een omkering zoals in die tijd ook bijvoorbeeld homoseksualiteit gezien werd.
Dit idee was voor de redactie van het satirisch tijdschrift ‘The Bystander’ aanleiding tot bijgaande spotprent. Het standpunt dat MacDonald en Snowden innamen kostte bij de verkiezingen in 1918 beiden hun zetel in het Lagerhuis. Bij de verkiezingen in 1922 lukte het hen die terug te winnen. MacDonald werd later de eerste Labour minister president en zijn medepacifist Phillip Snowden in zijn kabinet minister voor financiën.