Hypnose bij verhoor

Forensische hypnose is het gebruik van hypnose in de rechtspraktijk met het doel om informatie te verkrijgen die met de gangbare interview technieken niet te verkrijgen zijn, zoals details over de gebeurtenissen of een beschrijving van de verdachten. Forensische hypnose wordt in de praktijk toegepast ook met het oog op het verkrijgen van relaxatie in het geval dat angst en stress de getuige verhinderen om een getuigenis af te leggen en ook in het geval wanneer het vergaren van informatie van getuigen met de traditionele methodes niet lukt.

De rechtszaak Cornell versus Superior Court – San Diego 1959

Sommige bronnen melden de rechtszaak Cornell v. Superior Court of San Diego in 1959 als zijnde de eerste toepassing van forensische hypnose. Hoewel forensische hypnose voornamelijk door de aanklager wordt gebruikt, werd het in deze zaak door de verdediging gebruikt om de strategie voor te bereiden. Sindsdien wordt het vaker toegepast.
Hoe de rechter tegen de forensische hypnose aankijkt blijkt toch heel verschillend te zijn. Als de ene rechter bewijs op basis hiervan afwijst door te zeggen: ‘er is niets onbetrouwbaarder dan een getuige die is bezoedeld door hocus-pocus.’, dan verklaart een andere rechter het proces als fascinerend met aanvaarding van het door middel van hypnose verkregen bewijs en is daarbij overtuigd van de betrouwbaarheid ervan.

Meer aandacht voor processen met hypnose

Het onderzoeksproces waarin hypnose wordt toegepast krijgt meer aandacht van de betrokkenen dan andere rechtszaken in de zin dat de hypnosesessies op video en audio worden opgenomen en de sessies worden bijgestaan door onafhankelijke waarnemers. Tevens worden deze sessies enkel door getrainde forensische hypnotherapeuten geleid. Voordat een sessie mag beginnen moet er voldaan worden aan een aantal belangrijke voorwaarden zoals dat het subject duidelijk moet worden ingelicht dat er geen andere informatie die niet relevant is voor het proces aan het licht gebracht mag worden en dat er geen informatie die omhoogkomt gebruikt zal worden voor zelfbeschuldiging. De critici van de forensische hypnose richten hun pijlen op de nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van het op deze manier verkregen bewijs.

Dr. Lee Pulos van Vancouver, BC, Canada is een van de beste hypnotherapeuten die samen met de politie werkt. Als forensische hypnotherapeut boekte hij verschillende successen als het gaat om geheugenondersteuning bij het oplossen van verschillende moordzaken.

Prof. dr. H.F.M. Crombag, emeritus hoogleraar rechtspsychologie, beschrijft in 1996 de positieve beslissing van de staat naar aanleiding van de vraag van de verdediger de verdachte onder hypnose te verhoren ‘een bizarre beslissing’’. Ook de gedachte dat de hypnose het geheugen verbetert, noemt hij ‘een onuitroeibaar misverstand’.

Wat is er nodig om duidelijkheid in deze zaak te verkrijgen?