Over een paar maanden is het 170 jaar geleden dat een 40-jarige Indiase boer werd geopereerd aan een tumor onder zijn linkeroog. Het liep goed af met deze Teencowrie Paulit uit Madra en niemand zou ooit nog van hem gehoord hebben als de dokter die hem opereerde daarvan geen aantekening had gemaakt in zijn dagboek.
Het was James Esdaile, M.D. (1808–1859), een kopstuk uit de hypnosegeschiedenis die het volgende schreef.
Teencowrie Paulit een boer van 40 jaar lijdt al twee jaar aan een tumor in een holte onder zijn linkeroog (antrum maxillare). Die tumor drukt op de oogkas, vult de hele neus, gaat voorbij de keel en veroorzaakt een verdikking van de klieren in de nek.
Ik wilde hem graag voordat ik ging opereren minder gevoelig maken voor de pijn. Gisteravond hebben mijn assistenten hem aanhoudend gemagnetiseerd zonder hem zelfs maar in slaap te krijgen. Geen wonder, want door de tumor in zijn keel heeft hij al vijf maanden bijna niet geslapen.
Nadat ik mij ervan vergewiste dat hij zich zittend het best voelde nam ik hem vandaag zelf bij de hand en zette hem in een stoel en begon de behandeling.
De kamer werd verduisterd, ik hield mijn gespreide handen een poosje boven zijn hoofd en bewoog ze dan langzaam naar beneden, één voor hem en de ander achter hem. De eerste over zijn ogen, neus, mond, zijkanten van zijn nek en de andere over de onderkant van de hersenen. Beide gingen door tot onderaan het middel, als klauwen tot het maagkuiltje waarop ik ze gespreid en tegen elkaar zachtjes drukte. Ondertussen bleef ik doorlopend op zijn hoofd en ogen ademen. Na een half uur was de man cataleptisch en nog een kwartier later volbracht ik de meest gevaarlijke en langdurigste operatie uit de chirurgie. De man was volledig bewusteloos. Ik stak een lang mes in de hoek van zijn mond en bracht de punt over naar het wangbeen en splitste dat in tweëeen. Vandaaruit drukte ik door de huid in de binnenhoek van het oog en sneed het wangbeen tot de neus open. De tumor veroorzaakte zoveel spanning op het bot dat de tumor tussen mijn vingers en de botten barstte en een golf van bloed en een hersenachtige substantie in de slokdarm verdween.
De man bewoog niet eenmaal en afgezien van een enkele kreun, gaf hij geen teken van leven. Maar toen ik zijn hoofd terugduwde en met mijn vingers door zijn keel de massa weghaalde stroomde een golf bloed in zijn luchtpijp en waren er kennelijk instinctieve inspanningen nodig. Hij hoestte en leunde voorover om het bloed kwijt te raken.
Ik veronderstelde dat hij zou ontwaken maar dat gebeurde nog niet. Na de operatie werd hij op de grond gelegd om zijn gezicht dicht te naaien en terwijl dat gebeurde deed hij voor het eerst zijn ogen weer open.
4.Juni
Het is een nog wonderlijker affaire dan ik gisteren dacht. De man verklaarde met de meest nadrukkelijke pantomime dat hij geen enkele pijn voelde toen hij in de stoel zat of toen hij op de vloer ontwaakte tijdens het dichtnaaien van zijn gezicht. Het hoesten en naar voren bewegen waren dus alleen maar onwillekeurige, instinctieve inspanningen om stikken te voorkomen.
6.Juni
Vandaag zijn de hechtingen verwijderd. Het hele gebied van de wonden in het gezicht heeft zich al aaneengesloten. Hij is buiten gevaar en kan vrijuit spreken. Hij verklaarde uitdrukkelijk dat hij niet wist wat er gebeurde totdat hij op de vloer wakker werd en ontdekte dat ik zijn wang aan het hechten was. Hij zal het zelf het beste weten, neem ik aan. Hier is een vertaling van zijn eigen verklaring in het Bengalees,:
“Twee jaar lang leed ik onder deze ziekte en vijf maanden lang sliep ik amper. Op 19 Mei, kwam ik naar het Imambarah Hospital, en drie of vier personen probeerden me tevergeefs in slaap te krijgen. Op de 3e juni was Dr. Esdail zo vriendelijk mijn genezing ter hand te nemen. Met heel veel werk bracht hij me in slaap en haalde iets uit mijn linker wang, waarvan ik me op dat moment niet bewust was. Na de operatie sliep ik twee nachten niet, maar na de derde dag sliep ik gewoon. Teencowrie Paulit, of Madra.” [/box]
Esdaile’s eerste patient was een gevangene met een enorm gezwollen scrotum. In het bijzijn van onder meer dokters, notabelen en de gouverneur verwijderde Esdaile in een paar minuten, pijnloos een tumor. Vele operaties volgden van tandextracties tot amputaties. In Kolkata kreeg Esdail een ziekenhuis om zijn nieuwe techniek verder te ontwikkelen.
©JohanEland,2015
Bron: Mesmerism in India , 1846 ed. printed for Longman, Brown, Green and Longmans, London.