Artikel over hypnose om oorlog te winnen door Roland van den Berg.
Roland van den Berg (65), beter bekend als Rasti Rostelli, maakt een comeback. De hypnotiseur toert sinds eind oktober weer door het land met een nieuwe show. Zelfs in Volendam, waar ze volgens Rostelli vroeger te nuchter voor hypnose waren kan hij nu optreden.
Rostelli is een van de vele theaterhypnotiseurs die sinds de opkomst van de hypnose brood zagen in hypnoseshows.
Vrijwel tegelijkertijd begon de politiek er zich mee te bemoeien. De optredens zouden de openbare orde in gevaar brengen of de gezondheid van de deelnemers schaden. Ondanks de vele veroordelingen bleef het kennelijk lucratief om door te gaan met de voorstellingen
Rostelli koos een paar keer de aanval en verzette zich tegen die politieke uitspraken waardoor er zelfs twee arresten op zijn naam kwamen te staan. Allebei gaan ze over de vraag of de overheid een voorstelling mag verbieden.
De gemeente Rijsen dacht in 1996 van wel. In haar algemene voorwaarden voor het verhuren van zalen staat dat activiteiten niet godslasterlijk, zedenbedervend of provocerend mogen zijn, geen liederlijke taal/uitbeelding mogen bevatten en niet beledigend mogen zijn voor het Koninklijk Huis.
Rostelli vocht die weigering aan met een beroep op de vrijheid van meningsuiting en kreeg van de Nederlandse Hoge Raad gelijk. Dit arrest, Rasti Rostelli I, laat zien dat de overheid ook als privaatrechtelijke actor geen censuur mag uitoefenen op de inhoud van voorstellingen.
In 2000 weigerde het Alkmaarse cultureel centrum de Vest een zaal te verhuren voor een Rasti Rostelli-show. Anders dan Rijsen voerde de gemeente Alkmaar aan dat het verbod niks te maken had met de inhoud. Ditmaal wees de rechtbank de vordering van Rostelli af. Dit vonnis (Rasti Rostelli II) werd in hoger beroep bekrachtigd. De Vest mocht de Rasti Rostelli-show weigeren.
In de jaren dertig en veertig van de vorige eeuw bemoeide theaterhypnotiseur Ralph Slater zich ook met de politiek. Toen was de wereld verbijsterd door de snelle opmars door de Nationaal Socialisten van Adolf Hitler en vroeg zich af hoe dat toch kon gebeuren. Op 30 januari 1933 kwam Hitler aan de macht als rijkskanselier van Duitsland en na 2 augustus 1934 als staatshoofd (Führer en rijkskanselier).
In het Bataviaasch nieuwsblad van 31-10-1934 schreef ‘H.M.’ daarover onder de kop ‘Een nieuwe Regeerkunst’: “Men kan van meening verschillen, — om het zacht uit te drukken —, over de juistheid en gerechtvaardigdheid van vele maatregelen, genomen door het Nazi-bewind. Die maatregelen betreffen den inhoud van dat bewind. Maar ‘Niet de minst belangwekkende zijde van het Hitler-bewind is nu de vraag, waarin zijn regeerkunst zich, naar den vorm onderscheidt van alle andere…”
Het Bataviaasch nieuwsblad meent dat ‘…Hitler inderdaad iets nieuws bedacht op ‘het subtiele gebied der regeerkunst’. Zijn denkbeelden, als neergelegd in ‘Mein Kampf’ en zelfs als gewijzigd en aangevuld in de praktijk, hebben te weinig samenhang en missen te zeer een geestelijken achtergrond, om als redelijke utopie te kunnen gelden. Trouwens, zijn onophoudelijk tekeergaan tegen elke vorm van ‘intellectualisme’ laat hieromtrent geen twijfel.’ ‘De Hitleriaansche regeerkunst is, zooals gezegd, gegrond op een geheel ander beginsel dan idealisme of realisme. Wij vinden dit beginsel zeer duidelijk en onomwonden in de geschriften van Hitler zelf terug. Hij zegt daar, dat het mogelijk is, om door het inhameren van eenvoudige en voor de massa begrijpelijke leuzen, aanhang en macht te verkrijgen. Dit en niets anders is de essentie van het Hitlerisme. Met een ongeëvenaarde overtuigingskracht en een nimmer falende mise-en-scène heeft Hitler, van het oogenblik af, dat hij zich met het ontkiemende nationaal-socialisme bemoeide, meesterlijk gevonden slagzinnen in de hoofden zijner hoorders gehamerd. Door een suggestieve omgeving en op onmiddellijk effect berekende, haast ritueele handelingen heeft hij zijn volgelingen ingesponnen als een vlieg in het web van een spin.’
..’..kern is ongetwijfeld de idee der op den spits gedreven propaganda. Nooit en nergens is een aaneenschakeling van met veelkleurige banieren, opschriften en uniformen ‘ausstaffierte’ massameetings onder regeeringsauspiciën te zien geweest, als in het nieuwe Duitschland. Nooit en nergens is de pers gedwongen, om als een reusachtig ‘schrijfkoor’ te prijzen, wat de heeren wijzen. Nooit en nergens is elke gelegenheid aangegrepen om het volk te beïnvloeden door eenzijdig gerichte propaganda in woord en geschrift‘.
Massa-hypnose
‘..Wat wij thans in Duitschland zien is niet anders dan een reusachtige massapropaganda, en massa-hypnose. Onder hypnose kan een stukje hout smaken als een reep chocolade. Evenzoo kan Hitler het gehypnotiseerde Duitsche volk heerlijke en verheven gevoelens en stemmingen ingeven, terwijl dat volk in werkelijkheid op een houtje bijt en imitatie-katoenen kleeren moet dragen.’
Aanvankelijk verliep de politieke propaganda via de geschreven pers en toespraken in zalen. In de jaren dertig kwam daar de radio bij. Een propagandamiddel dat Adolf Hitler massaal inzette. Om de tachtig miljoen Duitsers te bereiken gaf de overheid ze een goedkope radio, een ‘Volksempfänger’, en niet toevallig was een van de eerste uitzendingen een toespraak door de leider zelf.
LIFE: Snelle Svengali wil Duitsland dehypnotiseren
De Amerikaanse theaterhypnotiseur Ralph Slater meende dat dit propagandamiddel ook andersom gebruikt kon worden.
Op 7 juni 1943 schreef het tijdschrift Life: ‘Veel mensen vinden dat bijna elk radioprogramma een hypnotiserend effect op hen heeft en een diepe sluimerende trance opwekt.
Een paar weken geleden bood het Blue Network Dr. Ralph Slater de gelegenheid om te laten zien dat hij opzettelijk mensen via de radio kan hypnotiseren. Dr. Slater’s belangrijkste doel was te demonstreren hoe zijn unieke methode kan helpen om de oorlog te winnen
Ralph Slater is een snel-hypnotiseur die zegt dat de Duitsers gehypnotiseerd zijn om deze oorlog te voeren door Hitlers hoge stem- en microfoontechniek. Als bewijs heeft hij foto’s waarop Duitsers in trance zitten. Slater houdt vol dat hij ze kan dehypnotiseren door de kortegolfradio. Om dat te demonstreren kwam hij met enkele proefpersonen bijeen in een studio in New York City. Vanuit de controlekamer waar ze hem niet konden zien bracht hij ze, sprekend door een microfoon, in trance. Toen kwam hij naar buiten en liet ze de malle dingen doen die alle hypnotiseurs hun proefpersonen laten doen. Hoewel het optreden niet werd uitgezonden, zei Slater dat het bewees dat hij mensen via de radio kan hypnotiseren. Slater wil naar Duitsland uitzenden en zou ook tijdens binnenlandse shows steun zoeken voor zijn oorlogsinzet.
Zijn shows gebruikt Slater om het publiek te winnen voor zijn ideeën. Niet alleen om de radio-uitzendingen richting Duitsland te propageren maar ook om de warbonds – leningen om de Amerikaanse oorlogskas te spekken – te verkopen. Meer keren speelde Slater in een uitverkochte Carnegie Hall en haalde ruim een miljoen dollar bijeen. Met zijn tweede show trad hij op voor ruim duizend artsen.
In Fort Jay in New York hypnotiseerde Slater een heel bataljon soldaten in zes tellen. In zijn shows is te zien hoe hij militairen zelfhypnose leert om ongevoelig te zijn voor pijn, honger en bombardementslawaai.
© Johan Eland